طبق آیین نامه اجرایی ماده (33) قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان فصل اشخاص حقوقی و دفاتر مهندسی اجرای ساختمان

ماده 9- کلیه عملیات اجرایی ساختمان باید توسط اشخاص حقوقی و دفاتر مهندسی اجرای ساختمان به عنوان مجری، طبق دستورالعمل ابلاغی از طرف وزارت مسکن و شهرسازی انجام شود و مالکان برای انجام امور ساختمانی خود مکلفند از اینگونه مجریان استفاده نمایند.

ماده 10- مجری ساختمان در زمینه اجرا، دارای پروانه اشتغال به کار از وزارت مسکن و شهرسازی است و مطابق با قراردادهای همسان که با مالکان منعقد می نماید. اجرای عملیات ساختمان را بر اساس نقشه های مصوب و کلیه مدارک منضم به قرارداد بر عهده دارد. مجری ساختمان، نماینده فنی مالک در اجرای ساختمان بوده و پاسخگوی کلیه مراحل اجرای کار به ناظر و دیگر مراجع کنترل ساختمان می باشد.

شرکت فضا ساخت که از پیشگامان این تصمیم بوده است اقدام به دریافت گواهینامه مجری ذی صلاح کرده و فعالیت خود را دراین زمینه شروع کرده است. این شرکت قبلا به صورت پیمانی در کارهای دولتی فعالیت داشته. البته این شرکت قبل از الزام به مجری ذی صلاح 10 سال فعالیت خود را به صورت در مناقصات دولتی و مدیریت پیمان فعالیت داشته که از کارهای انجام شده ی آن موارد زیر را می توان نام برد:

1- پروژه ۲۰۰ واحدی زیتون:

2- پروژه 32 واحدی بنیاد مسکن کرمان:

از پروژه های مجری ذی صلاح در دست اقدام این شرکت می توان موارد زیر را نام برد:

1- پروژه دکتر سعیدی

متراژ: 1900 متر مربع

نوع اسکلت: قاب خمشی متوسط + دیواربرشی ویژه

نوع کاربری: مسکونی

2- پروژه مهندس خادمی

متراژ: 1439 متر مربع

نوع اسکلت: قاب خمشی متوسط + دیوار برشی ویژه

نوع کاربری: مسکونی

چه ساختمان‌هایی نیاز به مجری دارند؟

همان‌طور که گفته شد ، مطابق ماده 9 آیین‌نامه اجرایی ماده 33، کلیه عملیات اجرایی ساختمان می‌بایست توسط مجری صاحب صلاحیت یا همان مجری ذیصلاح انجام شود . از این ماده‌قانونی و نیز احکام صادره در خصوص مجریان فاقد صلاحیت ، این‌طور برداشت می‌شود که حتی تخریب و تعمیرات جزئی در ساختمان نیز می‌بایست توسط مجری ذیصلاح انجام گردد و مالکان می‌بایست از خدمات این افراد استفاده نمایند.

شرح وظایف مهندس مجری ذیصلاح ساختمان

مطابق با ماده 6 دستورالعمل نحوه فعالیت سازندگان مسکن و ساختمان، کلیه مسئولیت‌های اجرای ساختمان به‌نحوی‌که در قانون نظام‌مهندسی و کنترل ساختمان، آیین‌نامه اجرایی و شیوه‌نامه‌های منبعث از آن ذکرشده بر عهده سازندگان حقیقی و حقوقی موضوع این ابلاغیه می‌باشد . مجریان ساختمانی درنهایت می‌بایست به کارفرما ، مرجع صدور پروانه ، مراجع کنترل ساختمان ، دستگاه نظارت و ناظران پاسخگو باشند.
اما اگر بخواهیم شرح وظایف مختصری برای مجری  ذیصلاح یا همان مجری ساختمان در نظر بگیریم، می‌توان این وظایف را به دو بخش تقسیم کرد:

الف ) وظایف عمومی یا قانونی:

این دسته از مسئولیت از جانب قوانین جاری در حوزه ساخت‌وساز شهری بر عهده مهندسین مجری ساختمان گذاشته‌شده و از این باب به این گروه از وظایف، وظایف قانونی یا عمومی گفته می‌شود. بر اساس مبحث دوم مقررات ملی و نیز شرایط عمومی پیمان مجری ذیصلاح وظایف زیر را بر عهده دارد:
• پایش نقشه‌ها اعم از انطباق نقشه‌ها با مشخصات مندرج در پروانه ، ضوابط شهرسازی و مقررات ملی ، قبل از اجرای ساختمان
• برنامه‌ریزی اجرایی مراحل مختلف اجرا و ابلاغ آن به ناظر و مالک
• رعایت اصول ایمنی در کارگاه توسط اشخاص دخیل در اجرا و نیز ایمنی کلی کارگاه
• هماهنگی با ناظران و صاحب‌کار و اجرا بر اساس قوانین و مشخصات فنی در هر مرحله از کار
• استفاده از مهندسان ، تکنسین‌ها و معماران تجربی و پیمانکارانی که صلاحیت کافی را داشته باشند
• تهیه و امضای سه سری نقشه کامل چون ساخت یا ازبیلت در پایان کار و دریافت تأییدیه ناظران مربوطه
• خرید و استفاده از مصالح استاندارد و مورد تائید مراجع ذیصلاح
• انعقاد قرارداد با اکیپ‌های مورد تائید و دارای صلاحیت
• کنترل مراحل اجرایی ساختمان بر اساس نقشه‌های مصوب و پروانه و ضوابط شهرسازی و…
• رعایت شرایط خصوصی قرارداد و مشخصات مندرج در پروانه و نقشه‌های مصوب
• رعایت کلیه قوانین حاکم در ساخت‌وساز شهری اعم از مقررات ملی، ضوابط شهرسازی و بخشنامه‌های قانونی صادره از مراجع ذی‌ربط
• اجرای موضوع قرارداد منطبق با اصول مهندسی و کیفیت مناسب و استفاده از مصالح مرغوب در حد استانداردهای اعلام‌شده

ب ) وظایف قراردادی (شرایط خصوصی):

عامل دیگری که می‌تواند موجب ایجاد تعهدات و مسئولیت شود ، قرارداد منعقدشده بین مالک یا صاحب‌کار و مجری ساختمان می‌باشد که در اینجا به‌عنوان وظایف قراردادی از آن‌ها یاد می‌شود. همان‌طور که گفته شد مجری ذیصلاح در قالب قراردادهای همسان با مالک وارد اجرای ساختمان می‌شود .
قراردادهای همسان قراردادهایی هستند که دارای یک قالب یکسان بوده و توسط سازمان استان تهیه و تدوین‌شده و توسط طرفین قرارداد در دفترخانه ثبت‌شده و به سازمان استان و مرجع صدور پروانه تحویل می‌گردد.

انواع قراردادهای مجری ذیصلاح  

اما بر اساس ماده 4 فصل هشتم مبحث دوم مقررات ملی ساختمان قراردادهای اجرای ساختمان به 3 دسته تقسیم می‌گردند:
1 ) قرارداد مدیریت پیمان
2 ) قرارداد اجرای ساختمان با مصالح
3 ) قرارداد اجرای ساختمان بدون مصالح
اما ازآنجاکه عموما انتخاب اکیپ‌های اجرایی ، مصالح ، پرداخت دستمزدها و هزینه‌های خرید مصالح توسط مالک یا سازنده انجام‌شده و عموما مجریان ذیصلاح دخالتی در آن ندارند، سازمان‌های نظام‌مهندسی در برخی استان‌ها یک قالب جدید برای عقد قرارداد اجرای ساختمان تهیه و تدوین کرده‌اند با عنوان ، قرارداد مدیریت برساخت یا قرارداد مدیریت بر اجرا.
هر یک از این قراردادها دارای تعهدات و مسئولیت‌هایی برای مهندسان و مالکان بوده و طرفین قرارداد می‌بایست در قالب این تعهدات و مسئولیت‌ها عمل کرده و اجرای ساختمان را انجام دهند.
اما قرارداد مدیریت برساخت نسبت به سه دسته اول از قراردادها، آزادی عمل بیشتری به مهندسین داده شده و می‌توان گفت کمی از مسئولیت‌های حقوقی مجریان که در 3 دسته اول وجود دارد را به‌واسطه مکاتبات و مستنداتی بر عهده سازنده یا مالک قرارداده است .